ابتلا به دیابت – نوع ۱ و نوع ۲ – احتمال درگیری با استرس و افسردگی را بالا می برد و اگر افسرده باشید، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ در شما بالاتر خواهد بود. اما خبر خوب این است که می توان دیابت، افسردگی و استرس را به صورت همزمان درمان کرد و مدیریت مناسب یکی از اینها به موارد دیگر نیز کمک می‌کند.
اما ارتباط دیابت با احساسات فرد چیست؟
چالش ابتلا به دیابت – چه به تازگی درگیر آن شده باشید، و چه مدت زمان زیادی درگیر آن باشید – باعث می شود که سطح احساسات فرد بالاتر برود که از جمله این احساسات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناراحتی
- اضطراب
- ناامیدی
- دلسردی
- استرس
این احساسات ب عنوان واکنش های طبیعی بدن در افراد زیادی، من جمله افرادی که به تازگی به دیابت مبتلا شده اند، یک پدیده طبیعی محسوب می شود. اما وجود این احساسات در میان کسانی که مدت زمان زیادی را درگیر کنترل دیابتشان هستند نیز به وفور دیده می شود.
تاثیر افسردگی بر دیابت چیست؟
افسردگی یک مشکل جدی برای سلامت روانی فرد محسوب می شود و می تواند هر کسی را، صرفنظر از فرهنگ، سوابق فردی و خانوادگی، متاثر کند و نمود آن در فرد نیز به شکل حسی بد درباره خود، زندگی و روابطش است.
اگر شما هم این نشانه ها را برای مدتی بیش از دو هفته داشتید، بهتر است با یک پزشک صحبت کنید. افسردگی بر روی دیابت نیز تاثیر می گذارد و بعضی از نشانه های دیابت، تاثیر مستقیمی بر کنترل دیابت دارد، که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اینکه نه بخواهید کسی را ببینید و نه کاری بکنید: شاید نتوانید دیابتتان را به درستی کنترل کنید و این به معنای عدم مصرف داروها یا عدم آزمایش قند خونتان و نرفتن به ملاقات پزشکتان خواهد بود.
- به ظاهر خود مانند گذشته اهمیت نمی‌دهید و فکرمیکنید دیگر درمانی ندارید. مخصوصا در کسانی که با مشکل زخم پای دیابتی مواجه هستند، این دسته از افراد در صورت بروز زخمی کوچک در پای خود فکرمیکنند دنیا به آخر رسیده است و به سراغ درمان آن نمی‌روند. اما یادتان باشد که دیابت در مقام یک تشدید کننده مشکلات هرچند کوچک (مثل یک زخم معمولی) عمل می‌کند و با به تعویق انداختن فرایند بهبود آن، زمینه تشکیل یک زخم عفونی را فراهم می‌کند.
- احساس ناراحتی طولانی مدت و مکرر
- خواب نامنظم یا ناتوانی در بیرون آمدن از رختخواب
- احساس خستگی غیرمعمولی که شاید جلوی ورزش کردنتان را بگیرد.
- پرخوری که می تواند قند خونتان را افزایش دهد.
- کم خوری که در صورت استفاده از انسولین و داروهای دیابت می تواند به افت قند خون منجر شود.
- داشتن احساس بد نسبت به خود، که باعث نگرانی خانواده و دوستان شود که در اینصورت دیگر حاضر نیستید روند درمان خود مانند تعویض پانسمان را دنبال کنید.
- حواس پرتی و ناتوانی در تمرکز
- احساس بیقراری و عصبانیت
- حرکات آهسته یا عدم تمایل به صحبت کردن
- فکر به این موضوع که اگر بمیرم، همه چیز بهتر می شود و فکر کردن به خودکشی: افسردگی می تواند افکار مخربی را برایتان به همراه بیاورد و فکر کنید که وضعیتتان در صورت مرگ بهتر خواهد بود و این فکر و خیال، جلوی مراقبت از خودتان را بگیرد.
اگرچه این احساس در هر صورت برای فرد ناخوشایند است اما اگر موقتی و زودگذر است، نگرانش نباشید؛ هر کسی ممکن است گاهی ناراحت شود. اما اگر هر یک از این نشانه ها تا بیش از دو هفته باقی ماند، باید با پزشکتان یا یک متخصص دیگر صحبت کنید. آنها شما را معاینه خواهند کرد و راهکار مناسب را ارائه می کنند.
تاثیر استرس بر دیابت چیست؟
استرس در اکثر افراد به اشکال مختلفی مثل فشارهای عاطفی و جسمانی بروز می‌کند. این موضوع به بروز اضطراب، نگرانی و تنش های عصبی منجر میشود و رویدادهای روزانه یا تغییراتی که در زندگی افراد رخ می دهد، می تواند عامل بروز این استرس باشد. استرس هر کسی را تا حدی درگیر می‌کند اما کنترل این موضوع در میان افراد مبتلا به دیابت، دشوارتر است. نشانه های استرس عبارتند از:
- عصبانیت
- بالا رفتن ضربان قلب
- تنفس کوتاه و سریع
- دل آشوبه
- افسردگی
استرس با بروز حواس پرتی و همچنین تاثیر منفی بر بدن، جلوی مدیریت موثر دیابت را می گیرد. هورمون های ترشح شده ناشی از استرس باعث افزایش فشار خون، بالا رفتن ضربان قلب و همچنین افزایش سطح قند خون می شود. افزایش سطح قند خون با احساس خستگی یا ناراحتی، و قند خون پایین هم به احساس ناراحتی یا عصبانیت منجر می شود.
کنار آمدن با استرس و افسردگی ناشی از دیابت
مراجعه به متخصص در صورتی که هر یک از نشانه های افسردگی را دارید و بیش از دو هفته با این مشکل و سردرگمی ناشی از آن مواجه باشید، ضرورت پیدا می کند. شاید این کار برای خیلی از افراد سخت باشد، اما باور کنید که صحبت با یک فرد مطمئن درباره مشکلتان می تواند بسیار مفید باشد.
راههای زیادی برای کنار آمدن با استرس و افسردگی ناشی از دیابت برای افراد مختلف وجود دارد. توصیه پزشکتان می تواند صحبت با یک متخصص، مصرف دارو یا استفاده از درمان شناختی-رفتاری باشد؛ تصمیم گیری درباره روش درمان به صورت مشترک بین شما و پزشکتان انجام می شود.
صحبت با یک متخصص
حمایت عاطفی و روانی یکی از ضرورت های مراقبتی در میان افراد مبتلا به دیابت است. این یعنی اگر به حمایت عاطفی نیاز دارید، تنها باید آن را بخواهید و هیچ هزینه ای هم برایتان ندارد. البته این را هم باید بگوییم که این بدان معنا نیست که هر کسی برای این حمایت عاطفی مناسب است، اما مراجعه به یک متخصص یا مشاور میتواند مفید باشد.
با پزشکتان درباره خدماتی که در اطراف محل زندگیتان وجود دارد، صحبت کنید. این کار را می توانید در چکاپ های سالانه و یا در مراجعه به متخصص دیابت خود انجام دهید. می توانید نامه ارجاع به مشاور را از پزشک یا مرکز خدمات درمانی بگیرید و یا به مراکز خصوصی مراجعه کنید.
مصرف دارو
داروهایی که برای بیماران دیابتی تجویز میشود شال انسولین، چسب کامفیل، آلفاگلوکوزیدار، متفورمین و… باتوجه به نوع دیابت است که در کنار اینها گاهی برای افرادی که در اثر دیابت دچار افسردگی شده‌اند، داروی ضدافسردگی تجویز میشود. این داروهای ضدافسردگی به افزایش ترشح مواد شیمیایی مغز مثل سروتونین کمک می کند و می تواند حالتان را تا حدی بهتر کند. داروهای ضدافسردگی بسیار مختلفی وجود دارند، بنابراین بعد از تصمیم گیری به مصرف دارو می توانید مورد مناسب وضعیت خودتان را پیدا کنید؛ این داروها اختلالی با داروهای دیابتتان ایجاد نمی کند.
کاهش استرس
کارهای زیادی برای کاهش استرس وجود دارد که موارد زیر، نمونه هایی از آن هستند:
- استفاده از روش‌هایی مثل تنفس عمیق
- ورزش کنید: می توانید استرس خود را با کارهایی مثل رقص، پیاده روی یا دوچرخه سواری کاهش دهید؛ در واقع کاری را انجام دهید که از آن لذت می برید.
- وضع و حال خود را با خانواده و دوستانتان در میان بگذارید؛ صحبت کردن درباره مشکلات می تواند به کاهش استرس و شاید حل مشکلات کمک کند.
- شوخ طبعی را فراموش نکنید؛ خنده به کاهش استرس کمک می کند.
- به یک گروه حمایتی بپیوندید؛ در این گروهها می توانید افرادی با مشکلات مشابه را ببینید و دوستان جدیدی پیدا کنید.
راهکارهای دیگری هم برای کمک به کاهش استرس وجود دارد که با صحبت با پزشکتان می توانید به ایده های جدید برسید.
جلسات مشاوره را جدی بگیرید.
درمان شناختی رفتاری یا CBT، تکنیک های بسیاری را برای کمک به داشتن رفتار مناسب در قبال موقعیت های استرس زا در اختیار بیمار قرار می دهد. این روشها به شما کمک می‌کند تا عوامل ماشه ای حال بد و افکار منفی خود را بشناسید و بتوانید با آنها کنار بیایید.
کلام پایانی
افراد مبتلا به دیابت باید حواسشان به نشانه های افسردگی باشد؛ این نشانه ها می توانند به صورت عدم علاقه به انجام فعالیت های مختلف، احساس ناراحتی و ناامیدی، و مشکلات جسمانی بی دلیلی مثل کمردرد یا سردرد باشند. اگر فکر میکنید که افسرده شده اید، بهتر است به دنبال کمک باشید. پزشکتان می تواند به شما در رسیدن به سلامت بیشتر روان و مواجهه به مشکلات مختلف کمک کند.